फेसबुकले स्वीकार गर्‍यो गल्ती, व्यक्तिगत विवरण असुरक्षित : अब के हुन्छ ?

सामाजिक सञ्जाल फेसबुकका प्रमुख मार्क जुकरबर्गले आफूहरुबाट प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत जानकारी सुरक्षित राख्ने विषयमा गल्ती भएको स्वीकार गरेका छन् ।

आफ्ना दशौँ लाख प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरणको सुरक्षा गर्न नसक्दा धेरैको जानकारी राजनीतिक परामर्शका लागि प्रयोग भएको उनले स्वीकार गरेका हुन् ।

क्याम्ब्रिज एनालिटिका (सिए) ले फेसबुक प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण अवैध रुपमा राजनीतिक उद्देश्यका लागि प्रयोग गरेको आरोप लागेको छ र फेसबुकले आफ्ना प्रयोगकर्ताका जानकारी सुरक्षित गर्न वा त्यसलाई अवैध काममा प्रयोग हुनबाट रोक्न नसकेको आरोप छ ।

फेसबुकले प्रयोगकर्ताको जानकारी राजनीतिक उद्देश्य पूर्तिमा लागि प्रयोग भएको सम्बन्धी यो पछिल्लो स्क्याण्डलबारे पहिलो औपचारिक प्रतिक्रियामा आफ्नो कमजोरी स्वीकार गरेको हो । यस सम्बन्धी पहिलो वक्तव्यमा सामाजिक सञ्जालका सिइओ जुकरबर्गले फेसबुकले आफ्ना प्रयोगकर्ताको विश्वासको उल्लंघन गरेको स्वीकार गरेका हुन् ।

उनले भनेका छन्,

‘हामीसँग तपाईंहरुको जानकारी सुरक्षित गर्ने जिम्मेवारी छ । यदी हामीले त्यस्तो गर्न सकेका छैनौँ भने हामीलाई सेवा गर्ने अधिकार पनि छैन । फेसबुक मैले सुरु गरेको हो र यसमा जे हुन्छ अन्तिममा त्यसको जिम्मेवारी पनि मैले नै लिनु पर्छ ।’

जुकरबर्गले के भने ?

फेसबुकमाथि प्रयोगकर्ताको जानकारीको सुरक्षा वा अरु विभिन्न विषयमा रहेर आरोप आएको यो पहिलो पटक होइन । तर यसपटक जानकारी राजनीतिक उद्देश्य पूर्तिका लागि भएको आरोपले समस्या थप जटिल बनेको छ ।

फेसबुकका सिइओ जुकरबर्गले सन् २०१४ मा सबै फेसबुक एप्लिकेशनको गम्भीर अनुसन्धान गरी प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरणमा हुने पहुँच निकै कम गरिएको बताए । अहिले पनि आफूहरु संकास्पद सबै एप्लिकेशनमाथि सबै किसिमको अनुसन्धान गर्नका लागि तयार रहेको र गरिने उनको भनाई छ ।

अनुसन्धानको क्रममा सहकार्य नगर्ने वा त्यसलाई लागु गर्न नचाहने डेभलपरमाथि आफूहरुले प्रतिबन्ध लगाउने पनि जुकरबर्गको भनाई छ ।

यसैगरी अहिले व्यक्तिगत विवरण अनधिकृत रुपमा प्रयोग गरिहेका डेभलपरमाथि प्रतिबन्ध लगाउने र उनीहरुका प्रयोगकर्तालाई त्यसको प्रभाव बारे जानकारी दिइने पनि उनले बताएका छन् ।

अब के गरिँदै छ ?

भविष्यमा फेसबुकले प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरणमा रहँदै आएको पहुँचलाई थप कडा बनाउने तयारी गरेको उनले जानकारी दिएका छन् ।

यसैगरी प्रयोकर्ताले कुनै पनि डेभलपरले बनाएको एप्लिकेशन तीन महिनादेखि एक्टिभेट गरेका छैनन् भने त्यस्ता डेभलपरको व्यक्तिगत विवरणमाथिको पहुँच पूर्णरुपले बन्द गरिने योजना रहेको फेसबुकले जनाएको छ ।

अबदेखि कुनै पनि फेसबुक प्रयोगकर्ताले अरु कुनै एप्लिकेशन प्रयोग गर्दा मागिने व्यक्तिगत विवरण कम गरिने छ । अब नाम, प्रोफाइल फोटो र इमेल एड्रेसकै आधारमा मात्रै एप्लिकेशन चलाउन मिल्ने बनाइने फेसबुकले जनाएको छ ।

यसैगरी डेभलपरले पनि व्यक्तिगत विवरणका लागि अबदेखि अनुमति माग्नु पर्ने र सम्झौता गर्नु पर्ने व्यवस्था लागु गर्ने जनाइएको छ ।

जुकरबर्गले सिएका सम्बन्धमा अहिले र अबदेखि कुनै जानकारी लगत प्रयोग नभएको र हुन नदिने तर विगतको कुरालाई परिवर्तन गर्न भने नसकिने बताए ।

घटना यस्तो हो

फेसबुकका ५० मिलियन भन्दा बढी प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण राजनीतिक परामर्श दिने फर्मले अनधिकृत रुपमा प्रयोग गरेको भन्ने आरोप लागेपछि आलोचना सुरु भएको हो ।

सन् २०१६ मा भएको अमेरिकी राष्ट्रपति चुनावमा डोनाल्ड ट्रम्पको प्रचार प्रसार टिमले अनुबन्धित गरेको क्याम्ब्रिज एनालिटिका (सिए) ले फेसबुकका प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण लिएर त्यसलाई राजनीतिक प्रचारका लागि प्रयोग गरेको आरोप छ ।

सिएमाथि फेसबुक प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण अनधिकृत रुपमा लिएको आरोप लागेपछि उसले आफ्ना प्रमुख अलेक्जेण्डर निक्सलाई निलम्बित गरेको छ ।

अमेरिकाको निर्वाचन कानुनको सिएले उल्लंघन गरेको हुन सक्ने आरोप छ । बेलायतको लण्डनमा आधारित कम्पनी सिएले भने आफूले कुनै किसिमको गलत काम नगरेको दाबी गर्दै आएको छ ।

फेसबुकले पनि आरोप अस्वीकार गर्दै आएको थियो । बेलायत तथा युरोपियन युनियनको संसदले फेसबुकका प्रमुख मार्क जुकरबर्गसँग प्रयोगकर्ताको जानकारी सुरक्षित रहेको र कुनै किसिमले गलत प्रयोग नभएको प्रमाण दिन माग गरेका छन् ।

फेसबुकमाथि हुने गरेको आलोचना नयाँ होइन तर पछिल्लो पटक प्रयोगकर्ताको जानकारी असुरक्षित मात्रै नभई अनधिकृत रुपमा प्रयोग गर्न दिएको कुराले उसमाथिको दबाब अहिलेसम्मकै उच्च भएको छ ।

गएको हप्ता बेलायती पत्रिका द गार्डियन र अमेरिकी पत्रिका द न्युयोर्क टाइम्सले फेसबुकका दशौँ लाख प्रयोगकर्ताको जानकारी अनधिकृत रुपमा प्रयोग भइरहेको र यसबारे फेसबुकले प्रयोगकर्तालाई जानकारी नदिएको भन्दै खबर छापेका थिए । डाटा फर्म क्याम्ब्रिज एनालिटिकाले फेसबुकबाट प्रयोगकर्ताको जानकारी संकलन गरेको उनीहरुले दाबी गरेका छन् ।

यो खबर आएपछि फेसबुकले क्याम्ब्रिज एनालिटिकाको पेज बन्द गरेको छ । एनालिटिकाले अनधिकृत रुपमा जानकारी संकलन गरेको र त्यसलाई डिलिट पनि नगरेको दाबी गरिएको छ ।

एनालिटिकाले बनाएको पर्सनालिटी क्वीज एप्लिकेशन मार्फत फेसबुक प्रयोगकर्ताको जानकारी संकलन गरिएको दाबी छ । यसरी संकलन गरिएको जानकारी सन् २०१६ मा अमेरिकामा भएको राष्ट्रपति चुनावमा डोनाल्ड ट्रम्पको पक्षमा प्रचार गर्नका लागि प्रयोग भएको दाबी गरिएको छ ।