नेपाली साहित्यका विशिष्ट साधक शंकर लामिछानेको चर्चा अहिले कम छैन ।
उनको आलोचना भयो र चर्चा वा चर्चा भयो र आलोचना । उनी नेपाली साहित्यका त्यस्ता सर्जक हुन् जो अनन्तः कालसम्म जीवित रहने छन् । उनै शंकर लामिछानेको ४३ औँ स्मृति दिवस बिहीबार मनाईँदै छ ।
नेपाली साहित्यको निबन्ध विधालाई माथिल्लो उचाई दिन शंकर लामिछानेको भूमिका अतुलनीय छ। कथा, गीत र कवितामा पनि कलम चलाएका लामिछानेका निबन्धहरु निकै रुचाइएका छन् ।
उनका गौंथलीको गुँड (२०२५), बिम्ब प्रतिबिम्ब (२०२८), गोधूली संसार(२०२७), एब्स्ट्रयाक्ट चिन्तन प्याज र शङ्कर लामिछाने (२०३०) लगायतका निबन्ध संग्रह प्रकाशित छन् । उनले निबन्धसंग्रह ‘एब्स्ट्रयाक्ट चिन्तन प्याजका लागि मदन पुरस्कार समेत पाएका थिए ।
कवि भीम दर्शन रोका (बायाँ), शंकर लामिछाने (बिच) र कवि भूपि शेरचन (दायाँ)
लामिछानेले आफ्ना निबन्धमा जीवनका भोगाई र त्यसका विसंगतिहरुलाई प्रस्तुत गरेका छन् । उनका निबन्धमा उनले बाँचेको समय, परिवेश तथा गरेका संगतहरुको चित्र पाइन्छ । साहित्यकार प्रकाश सायमी शंकर लामिछानेलाई ‘क्यारिसम्याटिक’ निबन्धकार मान्छन् । सायमीले भने, ‘शंकर लामिछानेमा जीवन र जगतको अन्तर बोध भएको पाइन्छ र उनी चेतनाको प्रवाह लेखनमा व्याप्त भएको निबन्धकार हुन् ।’
लामिछानेका निबन्धहरु स्नेहले पढ्दै आएका साहित्य अध्ययता सरद प्रधानले लामिछानेमा साधारण विषयलाई असाधारण रुपमा प्रस्तुत गर्ने खुबी रहेको बताए ।
उनले भनेका छन्, ‘एक समय थियो शंकर लामिछानेका निबन्धहरु भुली बिर्सिइ सकेको अवस्था थियो । भावक अभियान तथा शंकर लामिछाने निबन्ध कोषको पहलमा उनका निबन्धहरु फेरि प्रकाशनमा आए । फेरि उनका निबन्धहरुको स्वाद अहिलेको पुस्ताले पनि लिन पायो ।’
प्रधान शंकर लामिछानेलाई पूज्य सर्जक मान्छन् ।
लामिछानेमाथि उनको जीवनकालमा लेख चोरी गरेको आरोप पनि लाग्यो । तर उनले त्यसबाट माथि उठेर नेपाली साहित्य जगतमा फरक स्वादका विशिष्ठ निबन्ध दिएर गएका छन् ।
लामिछानेको विसं २०३२ माघ १० गते निधन भएको थियो । उनले भौतिक रुपमा छोडेर गएको ४३ वर्ष पुगे पनि उनले जीवनकालमा लेखेका निबन्धहरुले अहिलेको समयलाई पनि उसै गरी चित्रित गरेका छन् ।
भर्खरै
लोकप्रिय
