पोखरा-प्रहरी प्रधान कार्यालय ट्राफिक निर्देशनालयले २०७० फागुन २८ गते आफू मातहतका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयलाई एउटा निर्देशन जारी गर्यो। सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन, २०४९ बमोजिम प्रयोजनका आधारमा सवारी साधनको नम्बर प्लेट कायम गरिएको र निजी प्रयोजनमा दर्ता भएका रातो नम्बर प्लेटका सवारीले भाडाको काम गर्न नपाउने निर्देशनमा उल्लेख छ।
निर्देशनालयले रातो नम्बर प्लेटका सवारी भाडा यात्री तथा मालसामान ओसारपसार गर्नु ट्राफिक निर्देशनालयले विकृति भनेको छ। उक्त कार्य रोक्न ट्राफिक कार्यालयहरुलाई कडाइका साथ नियम पालना गर्न त्यस समयमै भनिएको थियो। तर निर्देशन जारी भएको वर्षौँ बितिसक्दा पनि पोखरामा निजी सवारी भाडामा लगाएर व्यापार गर्ने काम रोकिएको छैन। कडाइ गर्ने निकाय ट्राफिक प्रहरी भएपनि पोखरामा त्यस्ता कार्य रोक्न कुनै पहल भएको पाइँदैन।
लेकसाइड क्षेत्रमा मात्रै झन्डै एक हजार साना ठूला रातो नम्बर प्लेटका सवारी भाडामा लगाइँदै आएको छ। पर्यटक लक्षित सहजताका लागि सवारी उपलब्ध गराउने भनिए पनि रातो प्लेटका सवारी पछिल्लो समय आपराधिक क्रियाकलापमा समेत प्रयोग हुने गरेको पोखराकै एउटा घटनाले पुष्टि गरेको छ।
गत असार १ गते पोखरा १० कान्तिपुरचोक बस्ने २७ वर्षीया लक्ष्मी परियारको श्रीमान्कै सेटिङमा हत्या भयो। घटनाको २५ दिनपछि मात्र हत्याको रहस्य खुल्यो। लक्ष्मीका श्रीमान् रमेश नेपालीले उनलाई हत्या गराउन १० लाख तिरेर भारतीय ‘कन्ट्रयाक्ट किलर’ पोखरा झिकाए। हत्याका आरोपी ४ जना पक्राउ परिसकेका छन्। हत्या योजनामा संलग्न लक्ष्मीका श्रीमान रमेशसहित उनकी बहिनी अनु परियार र अन्य २ जना कास्की प्रहरीको हिरासतमा छन्।
तर भारतीय नागरिक तीन जना जसले पोखरा २२ कर्कले जंगलमा लक्ष्मीको घाँटी रेटी हत्या गरेका थिए उनीहरु पक्राउ पर्न सकेका छैनन्।
मुख्य दोषी भारतीय नागरिक पक्राउ पर्न नसक्नुको कारण पनि सञ्जय र चितरञ्जनले प्रयोग गरेको हतकण्ठा वरीपरी घुमेको देखिन्छ। उक्त घटनामा संलग्नहरुले लेकसाइड र नयाँबजारबाट दुईवटा सवारी रातो नम्बर प्लेटका सवारी भाडामा लिइएको थियो।
सञ्जयले हल्लनचोकस्थित पोखरा बाइक रेन्ट प्रालिबाट ग ११ प ८००३ नम्बरको होन्डा डियो स्कुटर र नयाँ बजारको दीपक कार डेकोरबाट ग १ च २३६३ नम्बरको ‘किया’ कार भाडामा लिए। दुवै रातो प्लेटका सवारी हत्या योजना सहज बनाउन प्रयोग गरिए।
निजी प्रयोजनका लागि दर्ता भएका सवारी भाडामा लगाइनु गैरकानुनी हो। तर पोखरा महानगरपालिकाले ‘पोखरा बाइक रेन्ट प्रालि’लाई ‘बाइक भाडामा लगाउने’ अनुमति दिएको छ। जुन प्रचलित कानुन विपरीत हो।
सार्वजनिक प्रयोगका लागि दर्ता भएका कालो नम्बर प्लेट र निजी प्रयोगका लागि दर्ता भएका रातो नम्बर प्लेट सवारीले तिर्ने राजस्वमा समेत अन्तर छ। जसले गर्दा लाखौँ राजस्व दिनप्रतिदिन यातायात कार्यालयले गुमाइरहेको छ।
कालो प्लेटका सवारीले तोकिएको रुट परमिट बेगर सडकमा सवारी सञ्चालन गर्न राजस्व तिर्नुपर्ने हुन्छ। तर रातोको हकमा भने नेपालभर सञ्चालन अनुमति हुने हुँदा कर तिर्नुपर्ने बाध्यता छैन।
यातायात व्यवस्थापनका लागि प्रत्येक जिल्लामा प्रमुख जिल्ला अधिकारीको अध्यक्षतामा एक समिति हुने व्यवस्था छ। यातायात व्यवस्थापन लगायत अनुगमन र कारबाहीको समेत समितिलाई निर्णयाधिकार रहन्छ।
तर कास्कीमा वर्ष दिनयता उक्त समिति निष्क्रिय जस्तै छ। गत आवको वार्षिक समीक्षामा समेत प्रमुख जिल्ला अधिकारी चक्रबहादुर बुढाले सवारी अनुगमन शून्य रहेको विवरण सार्वजनिक गरेका थिए।
रातो प्लेटका सवारीलाई प्रयोजन विपरीतका गतिविधिमा संलग्न गराउन नपाइने आवाज बेलाबखतमा उठे पनि उचित निगरानीकै अभावमा नियन्त्रण हुन नसकेको सरोकारवाला बताउँछन्।
प्रचलित कानुन विपरीत पोखरामा जति पनि त्यस्ता उद्देश्यले सञ्चालनमा आएका व्यवसाय छन्, पोखरा महानगरले अनुमति दिन बन्द गर्न र ट्राफिकले कारबाहीको दायरामा ल्याउनुपर्ने उनीहरुको भनाइ छ।
अपराध अनुसन्धानमा समस्या : प्रहरी प्रवक्ता
रातो प्लेटका सवारीलाई भाडामा लगाउँदा आपराधिक क्रियाकलापमा समेत प्रयोग हुनसक्ने जिल्ला प्रहरी कार्यालय कास्कीका प्रवक्ता एवं डिएसपी राजकुमार केसी बताउँछन्।
तर सवारी साधनको किसिमलाई मात्रै ख्याल गर्ने भन्दा पनि जुनसुकै सवारी प्रयोग हुन सक्ने उनको तर्क छ। ट्याक्सी वा साथीहरुको प्रयोग गरेर पनि अवैध क्रियाकलापमा संलग्नता गराएको पाइने उनले बताए।
पोखरा लेकसाइड गौरीघाटस्थित भाडामा दिन राखिएका स्कुटर। तस्बिरः ईश्वर देवकोटा/देश सञ्चार
रातो नम्बर प्लटेका सवारी भाडामा लगाउनेले आवश्यक रेकर्ड नराख्दा अनुसन्धानमा समस्या पर्ने उनको भनाइ छ। ‘आवश्यक रेकर्ड नराखी के कामका लागि कुन उद्देश्यका लागि सवारी प्रयोग हुँदैछ भन्ने जानकारी नहुँदा आपराधिक क्रियाकलापमा समेत प्रयोग हुन सक्छ’, उनी भन्छन्, ‘अवैध सामान ओसारपसारमा प्रयोग गर्न सक्छन्। कुन व्यक्तिले के कामका लागि भाडामा लगेको भन्ने उल्लेख नहुँदा अपराधमा प्रयोग भइहाल्यो भने अनुसन्धानमा समस्या पार्छ नै।’
लक्ष्मी हत्यामा प्रयोग भएका दुईवटा सवारी कास्की प्रहरीको नियन्त्रणमा छन्। उक्त सवारी भाडामा लगाउँदा के प्रयोजनका लागि भनेर दिइएको हो भन्नेबारे अनुसन्धान भइरहेको उनले बताए। ‘अपराधमा प्रयोग गर्न जानीजानी दिएको रहेछ भने उनीहरु पनि अनुसन्धानमा तानिन सक्छन्’, उनले भने।
रातो नम्बर प्लेटलाई भाडामा लगाएर व्यवसाय सञ्चालन गर्नेविरुद्ध नियामक निकाय जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय मौन रहँदै आएको छ। यसबारे कास्की ट्राफिक प्रहरी प्रमुख मुरारी मिश्रलाई प्रश्न गर्दा उनी बोल्न चाहेनन्।
भर्खरै
लोकप्रिय
