
काठमाडौँ – मिथिलाञ्चल क्षेत्रमा हर्षोल्लाससाथ मनाइने छठ पर्वको तयारी काठमाडौँमा पनि सुरु गरिएको छ।
विशेषगरी तराईमा मनाइने यो पर्व पछिल्लो समय काठमाडौं उपत्यका र पहाडी क्षेत्रमा समेत मनाउन थालिएको छ। यसै अवसर पारेर गौरीघाटमा छठी माताको पूजाका लागि छठघाट निर्माण भइरहेको छ। छठ पूजा समिति कार्यालय स्थापना गरेर त्यसको निर्माण कार्यलाई तीव्रता दिइएको हो।
काठमाडौँको रानीपोखरी र कमलपोखरीमा भने छठ पर्व नमनाइने भएको छ। निर्माण कार्यले पूर्णता नपाएकाले कमलपोखरीमा छठ पर्व यस वर्ष मनाइने छैन। तर, गहनापोखरी, नागपोखरी, बागमती नदी किनारामा भने छठी माताको पूजा गर्न सरसफाइ थालिएको छ।
त्यसैगरी, पहाडी जिल्लाका कतिपय नदी, किनारा र पोखरीमा पनि यो पर्व मनाउने गरी तयारी थालिएको छ। चार दिनसम्म विशेष रूपमा मनाइने यो पर्वको पहिलो दिन ‘नहाय–खाय’ विधिबाट सुरु हुन्छ।
ब्रतालुले पर्व सुरु हुनु एक दिनअघि नै उसिनिएका धानको चामल, कोदो, माछामासु, मुसुरोसहितका धार्मिक अनुष्ठानका लागि अशुद्ध मानिएका खाद्यवस्तु नखाने चलन छ।
यो विधिलाई ‘अरबा–अरबाइन’ भनिन्छ। आइतबार ‘अरबा–अरबाइन’ गरेका ब्रतालुले भोलि अर्थात् चौथी तिथिमा ‘नहाय–खाय’ र पञ्चमी तिथिका दिन राति एक छाक मात्र अलिनो खानेकुरा खाएर खरना विधि सम्पन्न गर्छन्।
पर्वको मुख्य दिन षष्ठी तिथिमा निराहार ब्रत बसेर साँझपख पवित्र जलाशयमा गई अस्ताउँदो सूर्यलाई अघ्र्य दिइन्छ। सप्तमीका दिन बिहान उदाउँदो सूर्यलाई अघ्र्य दिएपछि यो पर्व समापन गरिने परम्परा छ।