के जोखिमपूर्ण बन्दैछन् ठूला प्रविधिहरु?

प्रविधि क्षेत्रमा विश्वका ठूला ब्राण्डले भव्य आर्टिकल्चर मास्टर पिस निर्माण गरेका छन् । सिलिकन भ्यारीले पक्कै पनि राम्रो काम गरेका छ र आफूसहित विश्व समुदायलाई भएको भन्दा सहज र उत्कृष्ट बनाउनमा महत्वपूर्ण भूमिका पक्कै खेलेको छ ।

तर प्रविधिका ठूला कम्पनीले सर्वसाधारणसँग पहुँच बिस्तार गर्दै गर्दा उनीहरुमाथि चुनौती पनि थपिएको छ । पछिल्लो समय उजागर भएको तर निकै गम्भीर प्रश्न हो, के ती कम्पनीले दिएको सेवाको बदलामा हाम्रा व्यक्तिगत जानकारी अरु कसैसँग बाँडेका छन् ?

यस्तो दिन पनि थियो–गुगल मात्रै सर्च इन्जिन थियो, फेसबुक मात्रै पर रहेका आफ्नाहरुसँग जोडिने माध्यम । यसैगरी एप्पल मात्रै फल थियो अर्थात कम्प्युटर मात्रै थियो ।

तर अहिले यिनी ब्राण्डहरुको क्षीतिज फेरिएको छ । फराकिलो बनेको छ । यिनीहरु स्वास्थ्य, शिक्षा, भुक्तानी प्रणाली, सामाजिक परियोजना र बढ्दो रुपमा राजनीतिमा पनि संलग्न भएका छन् ।

यो हप्ताको टेक टेन्ट पोडकास्टमा, लेखक तथा भविष्यवादी लुसी ग्रिनले भनिन् कि यो समय प्रविधिका जाइन्टहरुले अलिक धेरै परीक्षणको सामना गरिरहेका छन् ।

ठूला ब्राण्डको भक्ति

उनले भनिन्, ‘तीब्र गतिमा बढ्दै गएको प्रविधि क्षेत्रको व्यवसायका कारण हामी लामो समयदेखि भयमा थियौँ जस्तो लाग्छ । यस्तै प्रविधिको सफलताको कथाले पनि हामीलाई त्रासमा पारेको थियो।’

लामो समयदेखि प्रविधि र यसमा संलग्न फर्महरुमाथि क्रिटिकल भएर नहेरिएको हुन सक्ने उनले बताएकी छन् ।

अधिकांश समय प्रायः फर्महरु नयाँनयाँ उत्पादन लञ्च गर्ने र धेरै भन्दा धेरैसम्म लैजानेमा फोकस रहे, अर्थात ठूला ब्राण्डको एक प्रकारले भक्ति मात्रै भएको देखियो ।

यस्तोमा यो प्रश्न पनि आउन सक्छ कि जसले आफ्ना ब्राण्डसँग कुनै सम्बन्ध नै राख्दैनन् उनीहरुका जिज्ञाशा सुन्नु किन आवश्यक ? तर यस्ता प्रश्न आलोचना भन्दा पनि क्रिटिकल हुन् । चाहे त्यो राजनीतिक उद्देश्य वा कम्पनीका कामदारको स्वास्थ्य सेवासँग सम्बन्धित किन नहुन्, त्यसको जवाफ अर्बौँ डलरका कम्पनीले दिनु आवश्यक हुन्छ ।

एन्टी–मिडिया

सामाजिक सञ्जाल फेसबुक र क्याम्ब्रिज एनालिटिकाले प्रयोगकर्ताको जानकारी अवैध रुपमा प्रयोग गरेको घटनाले सिलिकन भ्याली क्याम्पसको चम्किलो ढोका तथा झ्याल पछाडि के–के पनि हुन्छ भन्ने कुरामा प्रकाश पार्‍यो ।

प्रविधिका जाइन्ट कम्पनीहरुले आफूहरु पारदर्शी रहेको बताउने र दाबी गर्ने गरेका छन् । तर अहिले पनि टेक–जाइन्टहरु पारदर्शिता कायम गर्न लजाएका छन् र यो लाजको क्रमले निरन्तरता पाएको छ।

उनले भनिन्, ‘धेरै हदसम्म टेक–जाइन्टको व्यवहार सञ्चारमाध्यमप्रति अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको जस्तै छ ।’

ग्रिनले अघि भनिन्, ‘गएको हप्ता अमेरिकामा ट्रम्पको एन्टी–मिडिया व्यवहार बारे धेरै कुरा आए । तर ठूला प्रविधि कम्पनीहरु त्यो भन्दा पनि भयानक एन्टी–मिडिया देखिएका छन् ।’

मिडियाका लागि वास्तविक रुपमा कायम रहेको चुनौतीका रुपमा प्रविधि कम्पनी छन् । गुगल तथा फेसबुकसहितका प्रविधिहरु अहिले मिडियालाई प्रतिस्थापित गरेर आफै मिडिया बनिरहेको ग्रिनले बताएकी छन् र यो खतराको कुरा हो ।

प्रविधि सम्बन्धी समाचार वेब साइट टेक वर्ल्डकी सम्पादक शार्लेट जी पनि यो कुरामा सहमत छिन् । प्रविधि कम्पनीलाई उनीहरु जसलाई चाहन्छन् वा जोसँग सहज हुन चाहन्छन् उनीहरुसम्मको पहुँच दिइनु पर्ने उनले बताइन् ।

तर त्यसलाई अरु प्रयोजनका लागि प्रयोग भने गर्न नहुने उनको भनाई छ । उनीहरु एकाउन्ट वा प्रयोकर्ता बढाउने ध्यानमा मात्रै केन्द्रित हुन नहुने विशेषज्ञको भनाई छ ।

(बिबिसीका प्रविधि संवाददाता जोई क्लाइमनको लेखको अनुवाद)