अन्य देशको तुलनामा अफगानिस्तानमा सामान्य भूकम्पले पनि ठूलो मात्रामा क्षति पुर्याएको पाइन्छ। त्यहाँ पछिल्लो समय भूकम्पले ठूलो क्षति पुर्याएको छ।
सञ्चार माध्ययमका अनुसार पूर्वी अफगानिस्तानमा गएको बुधबार गएको भूकम्पमा परी कम्तीमा १ हजार जनाको मृत्यु भएको छ भने अन्य ३ हजार घाइते भएका छन्।
अफगानिस्तानका पहाडी प्रान्त पक्टिकामा भएको उक्त घटनामा सयौँ घरमासमेत क्षति पुगेको छ।
अफगानिस्तानमा किन आउछ यति धेरै भूकम्प ?
पृथ्वीको सतह बन्ने टेक्टोनिक प्लेटहरूमा अचानक आन्दोलन हुँदा भूकम्प आउँछ। प्लेटहरू ठोक्किने ठाउँमा फल्ट लाइन भनिने फ्र्याक्चर हुन्छ।
अफगानिस्तान भूकम्पको धेरै जोखिममा छ किनभने यो भारतीय र यूरेशियन प्लेटहरू मिल्ने धेरै त्रुटि रेखाहरूको शीर्षमा अवस्थित छ।
विगत दुई हप्तामा मात्र अफगानिस्तान र आसपासमा ४ र सोभन्दा बढी म्याग्निच्युडका १० वटा मध्यम आकारका भूकम्प गएका छन्।
गत वर्ष पनि १.५ देखि ४ रेक्टर स्केलका २ सय १९ वटा साना भूकम्प गएका छन्।
यस्तै, सन् २०१५ को हिन्दुकुशमा गएको ७.५ म्याग्निच्युडको भूकम्पमा ३९९ जनाको ज्यान गएको थियो। भूकम्पको धक्का चीनको सिनजियाङ प्रान्तबाट ८७० माइल (१,४०० किलोमिटर) टाढासम्म महसुस गरिएको थियो।
सन् २००२ को मार्चमा हिन्दुकुश पहाडमा गएको लगातार दुई भूकम्पले ११ सयभन्दा बढी मानिसको ज्यान लिएको थियो।
सन् १९९८ को मे महिनामा उत्तरी अफगानिस्तानको तखार र बदख्सान प्रान्तमा गएको भूकम्पमा परी करिब ४ हजार मानिसको मृत्यु भएको थियो। झण्डै एक सय गाउँ र १६ हजार घर ध्वस्त वा क्षतिग्रस्त भएका छन् भने ४५ हजार मानिस घरबारविहीन भएका छन्।
सोही क्षेत्रमा सन् १९९८ को फेब्रुअरीमा गएको भूकम्पले यसअघि नै ४ हजार मानिसको ज्यान लिइसकेको थियो भने १५ हजारलाई घरबारविहीन बनाएको थियो।
खासगरी अफगानिस्तानमा भूकम्पले किन क्षति पुर्याइरहेको छ?
जापान र दक्षिण अमेरिकाका देशहरूमा अफगानिस्तानको तुलनामा धेरै भूकम्प जाने प्रवृत्ति रहेको डा. बाप्टी बताउँछन्।
‘यद्यपि, अफगानिस्तान विशेष गरी कमजोर छ, किनभने त्यहाँका भवनहरू भूकम्प प्रतिरोधी छैनन्’, उननी भन्छन्,‘तिनीहरू काठ र एडोब ( एक प्रकारको माटोको इट्टा) वा कमजोर कंक्रीटबाट बनेका हुन्छन्।’
हालसलै सार्वजनिक एक तथ्यांकका अनुसार अफगानिस्तानका पहाडी भेगका घरहरूमा भूकम्पले बढी मात्रामा क्षति पुर्याएको पाइन्छ। यसको प्रमुख कारण त्यहाँ बनेका घरको संरचना लगाएतका कुराहरू मान्न सकिन्छ।
त्यहाँका पहाडी इलाकाका घरहरू विशेषतः माटो र काठबाट बनेको हुने र कंशल हुने हुनाले त्यहाँ भूकम्पले सहजै क्षति पुर्याएको बताइएको छ।
कहिलेकाहीँ भूकम्पको प्रकोपको खबर अधिकारीसम्म पुग्न धेरै दिन लाग्छ। पहिरोले सडक बन्द गर्न सक्छ, जसले गर्दा दुर्गम पहाडी स्थानहरूमा उद्धारकर्मी र उपकरणहरू पुग्न गाह्रो हुन्छ।
भर्खरै
लोकप्रिय
