सपना विश्व बदल्ने । उमेर पनि त्यो आँट आउने खालको २१ वर्ष । तर हिँड्दै गरेको त्यो युवालाई अचानक हिँड्नै समस्या हुन थाल्यो ।
सुरुमा लाग्यो समस्या त्यस्तो गम्भीर नहोला । तर स्वास्थ्य परीक्षणपछि थाहा भयो सामान्य होइन मोटर न्युरोन रोग लागेको थियो ।
यसपछि सन्सार बदल्ने रहर बोकेका युवा वैज्ञानिकको मुटुमा ढ्याङ्ग्रो बज्यो ।
ती युवा वैज्ञानिक थिए, स्टीफन हकिङ्ग ।
डाक्टरले बढीमा दुई वर्षमात्रै बाँच्ने भनेका थिए । तर उनले डाक्टरले भने भन्दा लामो जीवन बाँचे अनि त्यो भन्दा लामो जीवन बाँच्ने काम गरे ।
सन् १९४२ मा अक्सफोर्डमा जन्मिएका हकिङ्गका पिता बायोलोजिस्ट थिए र उनी जर्मनीमा भएको युद्धबाट बच्नका लागि लण्डनबाट अक्सफोर्ड गएर बसेका थिए ।
रोग कहिले पत्ता लाग्यो ?
हकिङ्गको पालन–पोषण लण्डन र सेन्ट अल्बान्समा भयो । उनले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट भौतिकशास्त्रमा स्नातक गरेपछि कस्मोलोजीमा पोस्टग्र्याजुएट रिसर्च गर्नका लागि क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालय गए ।
सन् १९६३ मा क्याम्ब्रिजमै रहेका बेला उनलाई मोटर न्युरोन रोग लागेको थाहा भएको हो । क्याम्पस पढ्ने बेला उनलाई घोडा चढ्न तथा डुंगा चलाउन खुब रमाइलो लाग्थ्यो । तर मोटर न्युरोनका कारण उनको शरीरको अधिकांश भाग चल्न नसक्ने भयो ।
प्रख्यात वैज्ञानिक स्टीफन हकिङ्गको निधन
सन् १९६४ मा उनले आफ्नी प्रेमिका ज्यानीसँग विवाहको तयारी भइरहेका बेला डाक्टरले उनको आयु दुई वा तीन वर्ष मात्रै रहेको बताए । डाक्टरले यस्तो बताए पनि ज्यानीले उनको साथ छोडिनन् ।
भाग्यले उनको साथ दियो, तीव्र गतिमा बढ्ने अनुमान गरिएको रोग हकिङ्गमा भने धिमा बन्यो ।
यो कस्तो रोग हो ?
यो रोगको नाम मोटर न्युरोन डिजिज (एमएनडी) हो । बेलायतको एनएचएसका अनुसार यो एक असाधारण अवस्था हो, जसले मानिसको मस्तिष्क र तन्तुमा असर गर्छ । यसका कारण शरीर कमजोर बन्दै जान्छ र यो निरन्तर बढ्दै जान्छ ।
तस्बिरमा स्टीफन हकिङ्गको जीवनी
यो रोग घातक रहेको र यसले आयु निकै घटाउने डाक्टरले बताएका छन् । तर केही व्यक्ति भने लामो समय बाँच्न सफल हुन्छन्, जस्तो की हकिङ्ग ।
यो रोग पूर्ण रुपले निको हुने औषधि बनेको छैन । तर यसका कारण दैनिक जीवनमा पर्ने नकारात्मक प्रभाव भने कम गर्न सकिन्छ ।
रोगको लक्षण के हो ?
सुरुको चरणमा यो रोगको लक्षण नदेखिन पनि सक्छ । यो रोगको लक्षण बिस्तारै देखिने गर्छ ।
सुरुवाति लक्षण
ढाड या खुट्टा कमजोर हुँदै जानु । हिँड्दा धङ्धङाउने वा भर्याङ चढ्न गाह्रो हुने ।
बोल्न अप्ठ्यारो हुँदै जाने र खाना खान पनि समस्या हुने ।
आफ्नो शरीरमाथिको नियन्त्रण गुम्दै जाने । समात्न गाह्रो हुने । कुनै पनि डब्बाको बिर्को खोल्न वा लुगाको बटन लगाउन असजिलो हुने ।
मांशपेसीमा समस्या देखिने ।
तौल घट्दै जाने । हात र खुट्टाका मांशपेसी बिस्तारै कमजोर बन्दै जाने ।
हाँसो तथा आँसुमा नियन्त्रण गर्न नसक्नु ।
कसलाई हुन सक्छ यो रोग ?
मोटर न्युरोन एक असाधारण रोग हो, जसले प्रायः गरी मानिसलाई ६० वा ७० वर्षको उमेरपछि आक्रमण गर्छ । तर अरु उमेरका मानिसलाई पनि यो रोग लाग्न सक्छ ।
यो रोगले मस्तिष्क र मांशपेसीमा समस्या ल्याउँछ । यस्तै शरीरका सेलमा समस्या उत्पन्न हुन्छ र बिस्तारै काम गर्न छोड्दै जान्छ ।
जसलाई मोटर न्युरोन वा योसँग सम्बन्धित समस्या फ्रन्टोटेम्परल डिमेन्सिया हुन्छ, उससँग नजिकको सम्बन्ध राख्ने व्यक्तिलाई पनि यो रोग लाग्न सक्छ ।
रोग कसरी पत्ता लगाउने ?
सुरुवाति चरणमा यो रोग पत्ता लगाउन मुश्किल पर्छ । रोग पत्ता लगाउनका लागि
रगत परीक्षण
मस्तिष्क वा मेरुदण्डाको हड्डीको परीक्षण
मांशपेसी वा तन्तुमा इलेक्ट्रिकल गतिविधिको जाँच गर्ने सम्बन्धी परीक्षण
लम्पर पंक्चर गर्न सकिन्छ ।
उपचार
अक्युपेशनल थेरापी गर्ने विशेष क्लिनिक वा नर्सको आवश्यकता पर्छ । उनीहरुको सहयोगमा दैनिक जीवनलाई केही सजिलो बनाउन सकिन्छ ।
फिजियोथेरापी वा यस्तै खालका व्यायाम
स्पीच थेरापी र पोषणमा विशेष ख्याल गर्ने
रिलुजोल नाम औषधिको प्रयोग, जसले रोग बढ्ने गति कम गर्छ ।
भावनात्मक सहयोग र साथ
हकिङ्गसले यो रोगलाई कसरी जिते ?
एमीट्रोफिक ल्याटरल स्क्लेरोसिस एएलएस पनि भनिने यो रोग लागेका अधिकांश मानिस बढीमा पाँच वर्षसम्म जीवित रहने गरेका छन् ।
यो रोग लागेका पाँच प्रतिशत भन्दा कम मानिस मात्रै दुई दशक वा त्यो भन्दा बढी समय जीवित रहेका छन् । हकिङ्ग त्यस मध्ये एक हुन् ।
किङ्ग्स कलेज लण्डनका प्रोफेसर निगल लेगका अनुसार एएलएस रोग लागेका मध्ये सबैभन्दा धेरै बाँचेका व्यक्ति हुन्, हकिङ्ग । हकिङ्ग के कारणले लामो समय जीवित रहे भन्ने कुराको यकिन कुरा थाहा भएको छैन ।
तर उनले प्रयोग गरेको अटोमेटिक ह्वीलचेयर र बोल्नका लागि प्रयोग गरेको कम्प्युटराइज्ड भ्वाइस सेन्थेसाइडरले गर्दा लामो जीवन बाँच्न सफल भएको हुन सक्ने अनुमान गरिन्छ ।
स्रोत : बिबिसी
भर्खरै
लोकप्रिय
